تارخچه مختصری از قهوه
تارخچه مختصری از قهوه
قهوه عربی شده واژه «کفا» یا کافا است که در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه در ابتدا در آنجا یافت شده است.ه احتمال زیاد قهوه اولین بار در کشور اتیوپی تولید شد. البته برخی کشور یمن را منشأ تولید قهوه میدانند. این دانه اولین بار در قرن ۱۳، در جهان عرب شهرت یافت.قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنیهای روزانه ایرانیها باز کرد و نمونهای است از ورود ایران به شبکه اقتصادی جهانی آن دوران. تا قرن نوزدهم که چای به نوشیدنی غالب مردم تبدیل شد، همچنان این ماده سیاه و تلخ بسته به منطقه جغرافیایی و طبقه اجتماعی دوستداران خود را داشت. امروزه نوشیدن انواع قهوه از جمله قهوه فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو و قهوه فوری و شیرقهوه طرفداران زیادی پیدا کرده. البته قهوه ترک بخاطر محبوبیت میان ایرانیان ارمنی از گذشته در میان مردم رایج بوده و بواسطه فال قهوه جایگاه خاص خود را داشته.
قهوه از قرن نهم در ایران نوشیده میشد. صوفیها با کمک نوشیدن قهوه میتوانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی بیدار نگه دارند.
در دوران صفوی بود که قهوهخانهها بعنوان مکانهایی برای تجمع شاعران و هنرمندان در ایران رواج پیدا کرد.
در سال ۱۶۶۴ کاشف الدین یک داروشناس صفوی، یک رساله در مورد ارزشها و خصوصیات قهوه به شاه عباس دوم تقدیم کرد.
تاریخ فرهنگ نوشیدن چای در ایران تنها از انتهای قرن پانزدهم شروع شد. از آنجایی که کشورهای تولید کنند قهوه مسافت زیادی تا ایران داشتند، حمل و نقل قهوه به ایران مشکلات بسیار داشت؛ ولی نزدیکی تولید کنندههای عمده چای نظیر چین به جاده اصلی تجارت آن زمان یعنی جادهٔ ابریشم سبب شد که تجارت و حمل و نقل چای به سهولت بیشتری در ایران صورت بگیرد
قهوه در دنیای امروز
امروزه بزرگترین کشورهای تولید کننده قهوه عبارتند از: پورتو ریکو، برزیل، کلمبیا، ویتنام، اندونزی، مکزیک و هند. البته در هفتاد کشور دیگر هم قهوه تولید میشود، ولی میزان تولید آن کشورها کمتر است. بزرگترین وارد کنندکان قهوه، ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا میباشند. بیشترین میزان مصرف سرانه قهوه در کشورهای فنلاند (۱۱ کیلوگرم)، دانمارک (۹٫۷ کیلو گرم)، نروژ (۹٫۵ کیلوگرم)، سوئد (۸٫۶ کیلوگرم) و استرالیا (۷٫۸ کیلوگرم) مشاهده شدهاست. ایالات متحده آمریکا با اینکه بزرگترین وارد کننده قهوهاست، اما مصرف سرانه آن تنها ۴٫۱ کیلوگرم میباشد.
کشورهای تولید کننده قهوه
در سالهای اخیر کشور برزیل با تولید حدود یک سوم قهوه در جهان رتبه اول را به خود اختصاص دادهاست. بعد از برزیل کشورهای ویتنام، کلمبیا و اندونزی به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم قرار دارند. اکثر مناطق کشت عمده قهوه بر روی کمربند استوایی و مناطق پر باران قرار دارند.
دانههای قهوه در هر منطقه عطر و بوی مخصوص به خود را دارد بر این اساس عموماً قهوه تولیدی را به نام کشور یا منطقه تولید کننده میشناسند مانند قهوه جاوا، قهوه کلمبیایی، قهوه کنا و…
انواع قهوه
انواع قهوه مرغوبترین قهوه که طعم و بویی منحصربهفرد دارد از بوتهای به نام Arabica به دست میآید که قدیمیترین نوع قهوهاست و در ارتفاع ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا رشد میکند. حدود ۷۵ ٪ از کل قهوهای که در جهان کشت میشود Arabica است. قدیمیترین نوع قهوه Arabica موکا و جاوه هستند که امروزه نامی شناختهشده محسوب میشوند. نوع دیگری از قهوه Robusta نام دارد که در بلندی ۲۵۰۰ پایی رشد میکند و بیشتر از Arabica تحمل سرما را دارد. میزان کافئین Robusta دو برابر Arabica است، اگرچه بو و طعم آن در رده پایینتری قرار دارد و ارزانتر است. Robusta حدود ۲۵ ٪ از کشت قهوه جهان را تشکیل میدهد. نوع مرغوب آن هم برای تهیه اسپرسو به کار میرود. نوع دیگری از قهوه که در آفریقای غربی میروید Liberica نام دارد که درصد بسیار اندکی از دانههای قهوه از این نوع هستند.
مدت زمان بو دادن قهوه
۱. ۷ دقیقه: بو دادن ملایم (AMERICAN ROAST)
۲. ۹ الی ۱۱ دقیقه: بو دادن متوسط (CITY ROAST)
۳. ۱۱ الی ۱۳ دقیقه: بو دادن تا حد تیره (FRENCH ROAST)
۴. ۱۴دقیقه: تیرهترین حالت (ESPRESSO ROAST)
سنتهای قهوهنوشی
در وین، قهوه به همراه یک لیوان آب سِرو میشود، مانند فنجانهای کوچک قهوه ترک قوی با رسوب غلیظ در استانبول، دمشق و قاهره.
قهوه محلی خلیج فارس معمولاً تلخ است و با ترکیب هل یا ادویههای دیگر تهیه میشود. معمولاً آن را یک بار با اندکی تأخیر، پس از ورود مهمانها سرو میکنند – زود سرو کردن آن میتواند نشانه بی ادبی و عجله باشد – و یک بار پیش از خروج آنها. بسیاری اوقات آن را درست پیش یا پس از نوشیدن یک فنجان کوچک چای شیرین مینوشند. ترتیب سرو کردن این نوشیدنی متفاوت است اما این دو نوشیدنی بسیار متفاوت باید در یک فاصله زمانی کوتاه نوشیده شود.[۳]
در ایران، قهوه ترک معمولاً در فنجان کوچک نوشیده میشود و گاهی نوشیدن آن با آداب خاصی برای فال گرفتن با باقیمانده آن انجام میگیرد.